Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool

Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool

Dirk Getkate uit Enter werd in 1914 leraar aan de Klompenmakersvakschool op de arme Friesche heide

Dit keer een verhaal dat zich niet afspeelde in Enter maar waarin wel een Enternaar een belangrijke rol  speelde.

Naar aanleiding van de signalen dat er veel mis was  in de arbeidsomstandigheden in de verschillende takken van huisindustrie in Nederland stelde het Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel in 1910 een onderzoek in.

Ook Enter kreeg bezoek van de onderzoekers omdat de klompenmakerij ook als huisindustrie werd gezien. Ze troffen in Enter en Enterbroek ca. 200 primitieve werkplaatsen aan met in totaal meer dan 300 klompenmakers. De verdiensten waren zo laag dat een gezin er zonder aanvullende inkomsten niet van rond kon komen. Er was een aanzienlijk verschil in kwaliteit van de geproduceerde klompen omdat er geen enkele vorm van een standaardopleiding was.

Ook het gemeentebestuur van Wierden nam geen initiatieven om te komen tot een vakopleiding in de klompenmakerij in Enter.

Ondertussen waren er al wel elders in Nederland Klompenmakersvakscholen opgericht. O.a. in Best bij St. Oedenrode in Brabant en in Friesland in de buurtschap Houtigehage bij Drachten in de gemeente Smallingerland. Deze scholen werden gesticht met subsidie van de nieuwe Nijverheidsonderwijswet. De burgemeester van Smallingerland had in 1904 een Vereniging opgericht “tot verbetering der stoffelijke en zedelijke belangen der bewoners van Houtigehage”. In dat jaar waren er nog meer dan 100 plaggenhutten waarin de bewoners een ellendig bestaan leden. In 1910 werd er van het Departement goedkeuring verkregen voor het stichten van een Klompenmakersvakschool letterlijk midden op de arme Friesche heide.

Het praktijklokaal van de Klompenmakersvakschool in Houtigehage. De directeur met zijn gezin tussen de leerlingen. Hier werd Dirk Getkate in 1914 leraar.

Te midden van de armelijke onderkomens van de inwoners van Houtigehage verrees een vakschool geheel ingericht naar de eisen des tijds. De leerzaal of het praktijklokaal bood plaats aan 40 leerlingen. Er meldden zich 60 leerlingen aan waarvan er dus 40 geplaatst werden. De cursus werd alleen in de wintermaanden gegeven. De school liep niet best. De directeur was niet voor zijn taak berekend en werd in 1914 vervangen. Ook de leraren waren erg matig en in het blad De Klompenmaker verscheen december 1913 een advertentie waarin voor de school in Houtigehage een leraar klompenmaken werd gevraagd. Hierop reageerde ook Dirk Getkate uit Enter die door het bestuur vanwege zijn ervaring en afkomst uit het klompendorp Enter begin 1914 werd benoemd.

De opleiding kreeg hierdoor een hele positieve impuls. Ook werden er een aantal wijzingen ingevoerd. Er werden alleen nog jongeren aangenomen als leerling en de school was vanaf toen het gehele jaar geopend.

We weten niet precies tot wanneer Dirk aan de Klompenmakersvakschool verbonden is  geweest. Maar door de Eerste Wereldoorlog viel de grote import van Belgische klompen weg en ontstond een grote vraag naar Nederlandse  klompen en de  opleiding floreerde. De klompenmakers die de vakschool hadden verlaten kregen van de Vereniging hout geleverd waarvan ze thuis klompen konden maken. Er werden al verdiensten van f. 7,- tot f. 14,- per week  gehaald. Dat was veel meer dan er in Enter verdiend werd. Door de vernieuwde Belgische importen na de 1e Wereldoorlog kwam de Nederlandse klompenindustrie in de verdrukking. De Klompenmakersvakscholen in Best en Houtigehage werden  in 1924 en 1929 opgeheven.

Johan Altena

Eerder gepubliceerd in de Wiezer 2020 nr 3

Andere verhalen

Hallehuizen in Enter
Kerkelijke geschiedenis van Enter
De ontwikkeling van Enter en de Enter es
Het Leyerweerd
Het herenhuis Kattelaar
De Molens van Enter
Het Exo een historische plek in Enter
Het  Enterveen voor 100 jaar.
Schilder Wedda uit Enter werd geboren op de gasbel van Slochteren
2e Wereldoorlog voorkwam drooglegging Mokkelengoor
Studiegroep “De Apenberg” van de TH-Delft maakte in 1952 uitbreidingsplan voor Enter
Onderduiken in Enter in de Tweede Wereldoorlog
De komst van straatverlichting en elektriciteitsbedrijf in Enter
Onderzoek erf- en grondnamen in Enter
De molenaarsfamilie Dissel in Enter
Enterse Zompen bij de Oosterhof in Rijssen
Velten of Broeze: een ingewikkelde connectie in Enter
Graanelevator voor de Coöperatie
Vakbeweging Enter vernietigt haar archieven tijdens WO2
Uitvinding van Morsink: Legnesten!
Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool
Gezin uit ontruimd Arnhem vond onderdak in Enter
Enternaren werkten als dwangarbeider in munitiefabriek Strausberg
Plattegrond van Enter in het begin van de jaren zestig
Het Erve Berends
50 jaar bevrijding Enter
De geschiedenis van het herenhuis Berghorst in Enter
Vriejn in ’n Bulnershook
Een Enterse jongen in oorlogstijd
Een bruiloft op het Leyerweerd in de 19e eeuw
De Twentse Hoeve in Enter van Boerderij-Eethuis tot restaurant met Michelinster
Het oale geet hen, het nieje kump an
Hoe behouden we het restant van de historische Enter es
Witte Hoes en Hotel Rijsserberg in Het Hollands Schwarzwald
Leden van de Enterse N.B.S bewaakten deel van de dijk Noordoost-polder in 1945
Een eeuw geleden gingen de laatste Enternaren naar Holland om gras te maaien
Enternaren in de mobilisatietijd (1914 -1918)
Ophalen huisvuil en hygiëne in Enter
De verdwenen kleine middenstand in Enter
De historie van de katholieke kerk in Enter
De kwestie Eerdmans, de Botterheer
De boerderij ‘De Jêênte’ in Enter
Verkeersexamen in 1954 School met de Bijbel Enter
Zandstrooien
Spinnen
Midwinterhoorn maken
Kantklossen in Enter
Enter 802
De klompenmakerij van Helmes-Jans
Eanter hef un zwembad! (juli 1936)
Vertelsel van vraoger
Het leven van Arend Jan Leestemaker
Honderd jaar telefoon in Enter
Sunt-Jaopik
Overval op de Boerenleenbank Rectum-Ypelo
Rijssense strijd tegen dansvermaak uit Enter
In het ‘Mengat’ in Enter
Het Verzet
De Oorlogsjaren
Het Onderwijs in Enter
De bevolking van Enter in 1880
Ganzen en katoentjes
De reis van ‘Klitsen-Jan Wilm’ naar de Holland Fair in Amerika
De eerste autobusdiensten in Enter
Het ontstaan van boekhandel Waanders
Klompenmaken in Enter
Europese Promotiedagen Handmatig Klompen maken
Van Bakkersknecht tot klompenmaker
Dijken en stegen in Enter
40-jarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1938
De geschiedenis van de Coöperatieve Landbouwvereniging in Enter
De Keurstbrug over de Regge in Enter
Meetbrieven, lastgelden en patentrechten
BEVRIJDING VAN ENTER (6)
BEVRIJDING VAN ENTER (5)
BEVRIJDING VAN ENTER (4)
BEVRIJDING VAN ENTER (3)
BEVRIJDING VAN ENTER (2)
BEVRIJDING VAN ENTER (1)
De geschiedenis van de begraafplaatsen in Enter
De aanleg van harde wegen in en om Enter
Jais-Hin’n
De Oale Uup’n
Het maritiem vakantieverleden van dokter Veldhuyzen van Zanten
Verdeling marke Enter in tapperij de Halve Maan
Een klompenschipper uit Enter
Van Langenhof tot Wooltershoes
Hotel De Adelaar, opkomst en ondergang
Van schippersdochter tot kasteelvrouwe
Het uitgaansleven in Enter in vroeger tijden
Het Pluimershuis
Bijnamen
De geschiedenis van het dorp Enter
Forensendorp
Klompen maken
Ganzenhandel met Duitsland en Engeland
Scheepvaart en de Enterse zompen
Bevolkingsgroei en het Markestelsel
De Munsterse oorlogen
Hervorming en opstand
Rohaan
Kattelaar
Het Leijerweerd
Geschiedenis van het erve Borgerink
Van Conrading tot Deks 1475-1971
Het erve Dekkers van 1601 tot 1971
Het pand Bolscher
Oude Katholieke kapel
Neringdoenden in Enter anno 1880
De eerste garage
Oude erven
Enterse adel
Naam en ouderdom Enter
Scroll naar boven