Oude Katholieke kapel

Oude Katholieke kapel

Oude mensen in Enter wisten omtrent het midden van de vorige eeuw nog te vertellen dat er vroeger een kapel in Enter was geweest. Deze kapel moest gestaan hebben op “Stoffershöfken” nu hoek  Werfstraat/Schippersstraat.

Streekhistorici hadden er al vaak melding van gemaakt dat er omstreeks het midden van de 14e eeuw een kapel in Enter was gesticht zonder te vermelden hoe ze aan die wijsheid waren  gekomen.

Gerrit Kraa, oud bestuurslid van de Oudheidkamer, heeft wat meer klaarheid gebracht in deze geschiedenis.


“In de notulen van de classis Deventer werd in 1636 melding gemaakt van de (in de  Tachtigjarige Oorlog) verwoeste kapel. Het Katholieke volksdeel van Enter bezocht, als een soort bedevaart, de verwoeste kapel nog regelmatig. De classis wilde hiertegen optreden omdat alle uiterlijke kenmerken van  het Katholieke geloof toen streng verboden waren.”

Dus er was in ieder geval een kapel geweest vòòr de in 1709 gestichte Protestantse kerk. Maar waar had die gestaan en wanneer was die gesticht?

oude_kapel_001_300
Het in 1820 gebouwde R.K. Waterstaatskerkje aan de Dorpsstraat waar nu het parkeerterrein naast de R.K. kerk is.

Uit oude oorkonden uit het huisarchief van de heren van Almelo valt te lezen dat er tot het midden van de 14e eeuw in Enter een adelijk geslacht is geweest. Het waren borgmannen van de heren van Almelo. In geval van  oorlog moesten ze militaire bijstand als ridder of knape verlenen. Hier tegenover genoten ze bescherming van de heren van Almelo. Telgen uit dit oude Enterse riddergeslacht hadden ook al lang aanzienlijke functies  in geestelijke instellingen bekleed. Als eerste hiervan komen we tegen Arnoldo de Ennethere in 1134 tot in 1339 Hermannus de Enthere als procurator van de proosdij van Vreden. Op de plaats waar later de gebouwen  van de Coöperatie verrezen stond toen dat edelmanshuis. De naam Hardenberch (sterke burcht) herinnerde in 1475 op die plek hier nog aan.

Dit geslacht heeft de kapel gesticht in Enter want dat een handjevol armlastige boeren dat toen gedaan heeft is vrijwel uitgesloten. Of het in de 14 e eeuw is geweest kunnen we niet aantonen. De plaats is wel zeker dat was waar nu

a_oude_kapel_002_300
Interieur van het R.K. Waterstaatskerkje uit 1820

de Ned. Herv. Kerk staat midden op de brink.

Maar wat was dan de kerk op “Stoffershöfken” geweest? De overlevering had  het in dit geval wel goed maar het was niet de oude “St. Teuniskapel” die daar gestaan heeft.

Van het midden van de Tachtigjarige Oorlog tot aan de Franse Tijd was de Katholieke godsdienst verboden. Maar kort daarvoor was de stemming in overheidskringen al veel milder. In 1787 kreeg het Katholieke volksdeel van Enter toestemming om een schuurkerk te bouwen. Veel stelde het niet voor. Een houten gebouw met stroo gedekt en de zijkanten mochten maar “drie pannen” hoog zijn. Molenaar Frans Lokamp en Arend Borgerink waren de initiatiefnemers. Arend Borgerink stelde een stukje grond beschikbaar.

In een boedelbeschrijving van het erve Borgerink (waar later de Coöperatie verrees) uit 1823 lezen we het volgende.: “perceel 1. Een huis en brouwerij gelegen tussen Harmsel- en Woltersstege, perceel 2. Een hof achter perceel 1 waarop de Roomsch Catholijke Kerk heeft gestaan.” Dit was dus het later genoemde “Stoffershöfken”. 

Na doude_kapel_003_300e Franse Tijd werd er in alle plaatsen in Nederland onderzocht wie van oudsher de rechtmatige eigenaar was geweest van de aanwezige kerken . In Enter was dat aantoonbaar de Gereformeerde gemeente die in 1709 de kerk op de brink had gesticht. Omdat de schuurkerk van 1787 een bouwval was kregen de katholieken in Enter van de overheid een vervangende kerk. Het departement van Waterstaat moest deze regelingen uitvoeren van daar dat deze kerkjes “Waterstaatkerkjes” genoemd werden en in heel Nederland overal verrezen, zowel voor de katholieken als voor de protestanten.Dit Waterstaatskerkje werd in 1820 gebouwd aan de Dorpsstraat naast de huidige kerk aldaar die in 1926 werd gesticht.

Andere verhalen

Hallehuizen in Enter
Kerkelijke geschiedenis van Enter
De ontwikkeling van Enter en de Enter es
Het Leyerweerd
Het herenhuis Kattelaar
De Molens van Enter
Het Exo een historische plek in Enter
Het  Enterveen voor 100 jaar.
Schilder Wedda uit Enter werd geboren op de gasbel van Slochteren
2e Wereldoorlog voorkwam drooglegging Mokkelengoor
Studiegroep “De Apenberg” van de TH-Delft maakte in 1952 uitbreidingsplan voor Enter
Onderduiken in Enter in de Tweede Wereldoorlog
De komst van straatverlichting en elektriciteitsbedrijf in Enter
Onderzoek erf- en grondnamen in Enter
De molenaarsfamilie Dissel in Enter
Enterse Zompen bij de Oosterhof in Rijssen
Velten of Broeze: een ingewikkelde connectie in Enter
Graanelevator voor de Coöperatie
Vakbeweging Enter vernietigt haar archieven tijdens WO2
Uitvinding van Morsink: Legnesten!
Dirk Getkate leraar aan de Klompenmakersvakschool
Gezin uit ontruimd Arnhem vond onderdak in Enter
Enternaren werkten als dwangarbeider in munitiefabriek Strausberg
Plattegrond van Enter in het begin van de jaren zestig
Het Erve Berends
50 jaar bevrijding Enter
De geschiedenis van het herenhuis Berghorst in Enter
Vriejn in ’n Bulnershook
Een Enterse jongen in oorlogstijd
Een bruiloft op het Leyerweerd in de 19e eeuw
De Twentse Hoeve in Enter van Boerderij-Eethuis tot restaurant met Michelinster
Het oale geet hen, het nieje kump an
Hoe behouden we het restant van de historische Enter es
Witte Hoes en Hotel Rijsserberg in Het Hollands Schwarzwald
Leden van de Enterse N.B.S bewaakten deel van de dijk Noordoost-polder in 1945
Een eeuw geleden gingen de laatste Enternaren naar Holland om gras te maaien
Enternaren in de mobilisatietijd (1914 -1918)
Ophalen huisvuil en hygiëne in Enter
De verdwenen kleine middenstand in Enter
De historie van de katholieke kerk in Enter
De kwestie Eerdmans, de Botterheer
De boerderij ‘De Jêênte’ in Enter
Verkeersexamen in 1954 School met de Bijbel Enter
Zandstrooien
Spinnen
Midwinterhoorn maken
Kantklossen in Enter
Enter 802
De klompenmakerij van Helmes-Jans
Eanter hef un zwembad! (juli 1936)
Vertelsel van vraoger
Het leven van Arend Jan Leestemaker
Honderd jaar telefoon in Enter
Sunt-Jaopik
Overval op de Boerenleenbank Rectum-Ypelo
Rijssense strijd tegen dansvermaak uit Enter
In het ‘Mengat’ in Enter
Het Verzet
De Oorlogsjaren
Het Onderwijs in Enter
De bevolking van Enter in 1880
Ganzen en katoentjes
De reis van ‘Klitsen-Jan Wilm’ naar de Holland Fair in Amerika
De eerste autobusdiensten in Enter
Het ontstaan van boekhandel Waanders
Klompenmaken in Enter
Europese Promotiedagen Handmatig Klompen maken
Van Bakkersknecht tot klompenmaker
Dijken en stegen in Enter
40-jarig regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1938
De geschiedenis van de Coöperatieve Landbouwvereniging in Enter
De Keurstbrug over de Regge in Enter
Meetbrieven, lastgelden en patentrechten
BEVRIJDING VAN ENTER (6)
BEVRIJDING VAN ENTER (5)
BEVRIJDING VAN ENTER (4)
BEVRIJDING VAN ENTER (3)
BEVRIJDING VAN ENTER (2)
BEVRIJDING VAN ENTER (1)
De geschiedenis van de begraafplaatsen in Enter
De aanleg van harde wegen in en om Enter
Jais-Hin’n
De Oale Uup’n
Het maritiem vakantieverleden van dokter Veldhuyzen van Zanten
Verdeling marke Enter in tapperij de Halve Maan
Een klompenschipper uit Enter
Van Langenhof tot Wooltershoes
Hotel De Adelaar, opkomst en ondergang
Van schippersdochter tot kasteelvrouwe
Het uitgaansleven in Enter in vroeger tijden
Het Pluimershuis
Bijnamen
De geschiedenis van het dorp Enter
Forensendorp
Klompen maken
Ganzenhandel met Duitsland en Engeland
Scheepvaart en de Enterse zompen
Bevolkingsgroei en het Markestelsel
De Munsterse oorlogen
Hervorming en opstand
Rohaan
Kattelaar
Het Leijerweerd
Geschiedenis van het erve Borgerink
Van Conrading tot Deks 1475-1971
Het erve Dekkers van 1601 tot 1971
Het pand Bolscher
Oude Katholieke kapel
Neringdoenden in Enter anno 1880
De eerste garage
Oude erven
Enterse adel
Naam en ouderdom Enter
Scroll naar boven